تأثیر بسترهای مختلف کشت بر تعداد مینی تیوبر و غلظت عناصر در بخش هوایی و ریشه سیب زمینی (solanum tuberosum l.)

سیب زمینی (solanum tuberosum l.) یکی از سبزی های مهم اقتصادی است. مینی تیوبرها بذرهای غده ای کوچک عاری از بیماری هستند که از گیاهچه های آزمایشگاهی پس از انتقال به گلخانه تولید می شوند و غده های بذری سالم و با کیفیت خوب تولید می کنند. سیستم های آبکشت، تولید مینی تیوبر سیب زمینی عاری از ویروس را افزایش می دهند. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر بسترهای مختلف کشت بر عملکرد مینی تیوبر و غلظت عناصر در بخش هوایی و ریشه سیب زمینی و هم چنین مقایسه سیستم های آبکشت با بسترهای حاوی خاک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار انجام شد. بسترها عبارت بودند از 8 نوع بستر کشت شامل: 1) پرلیت، 2) پرلیت + ورمی کولیت (1:1 حجمی/حجمی)، 3) پرلیت + پیت ماس (1:1 حجمی/حجمی)، 4) پرلیت + خاک (1:1 حجمی/حجمی)، 5) پرلیت + خاک + کمپوست کود گاوی (به ترتیب 40، 30 و30 درصد)، 6) پرلیت + خاک + ورمی-کمپوست (به ترتیب 40، 30 و 30 درصد)، 7) خاک و 8) پرلیت + پیت ماس (شاهد). در پایان دوره رشد، تعداد غده در بوته و غلظت عناصر n، p، k، na و ca در بخش هوایی و ریشه سیب زمینی تعیین گردید. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بسترهای کشت از لحاظ جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، تخلخل، هدایت الکتریکی (ec) و پ- هاش تفاوت معنی داری با هم در سطح احتمال 1% داشتند. بستر خاک دارای بیشترین جرم مخصوص ظاهری (23/1 گرم بر سانتی متر مکعب)، بیشترین جرم مخصوص حقیقی (44/2 گرم بر سانتی متر مکعب)، بیشترین ec و پ- هاش و کمترین تخلخل (50%) بود. در نتیجه، کمترین تعداد غده در گلدان در این تیمار تولید شد. بیشترین غلظت n، p و k بخش هوایی و ریشه در بسترهای پرلیت + خاک + ورمی کمپوست و پرلیت + خاک + کمپوست بود. بیشترین غلظت ca در بخش هوایی (68/1 میلی گرم در گرم ماده خشک گیاه) در بستر پرلیت + خاک بود. بیشترین غلظت na در بخش هوایی (35/0 میلی گرم در گرم ماده خشک گیاه) در بستر پرلیت + خاک + کمپوست بود. تعداد غده در بوته و رشد گیاهچه در بسترهای کشت بدون خاک (آبکشت) نسبت به بسترهای خاکی بیشتر بود. بین غلظت-های عناصر در ریشه و بخش هوایی و ویژگی های بسترهای کشت همبستگی های معنی-داری مشاهده گردید. بستر پرلیت + پیت ماس (با نسبت 1:1 حجمی/حجمی( به عنوان بهترین بستر کشت آبکشت برای تولید مینی تیوبر سیب زمینی توصیه می شود.